Wat wil Flanders Technology & Innovation zijn?

Wie vroeger Gent binnenreed, zag aan de rechterkant van de snelweg een bruin bord staan dat je welkom heette. Daarop stond niet alleen de naam van de stad, maar ook drie iconen. De Gentse torens, een bloem die verwijst naar de floraliën en een illustratie van twee individuen die elkaar de hand drukken. De ene een mens, de andere een robot. Het campagnebeeld van Flanders Technology International.

FTI was in de jaren tachtig en negentig een tweejaarlijkse technologiebeurs in Gent. Voor veel mensen was het de plek waar ze voor het eerst een computer of robot konden zien, of ontdekten dat men ook in Vlaanderen technologie maakte. Mijn vader, toen aan de slag bij dat ene spraaktechnologiebedrijf dat waardevoller was dan de hele hedendaagse Vlaamse techsector bij elkaar, vertelt me nog geregeld hoe groot de impact van FTI was. Bedrijven als Telenet of Barco hebben we aan die beurs te danken, net als imec, het Vlaams Instituut voor Biotechnologie en Technopolis.

Eenenveertig jaar na de eerste beurs — die eind jaren negentig stopte — wordt onder impuls van Jan Jambon een nieuwe FTI georganiseerd. De ‘I’ staat daarbij niet langer voor ‘International’, maar ‘Innovation’. Dat wil ongetwijfeld iets zeggen.

Waarom ik erover schrijf

De afgelopen maanden volgde ik FTI en de communicatie erover best vaak. Wanneer je zelf in de techsector werkt en een podcast over technologie hebt is er namelijk geen ontkomen aan. Er gaat maar liefst 13 miljoen euro belastinggeld naar dit project, en daarnaast steken nog heel wat andere organisaties die vaak gefinancierd worden met geld van de overheid middelen toe. Dat is heel veel geld.

Het voelt ergens wat paradoxaal, want in de techsector zitten veel mensen die kritisch zijn over wat er met belastinggeld gebeurt. Het zijn vaak de eersten die vinden dat de overheid op haar kerntaken moet focussen. Het is dan ook belangrijk om na te gaan hoe zo’n groot evenement wordt aangepakt. Spoiler alert voor wat komen zal: het is voor een deel een versnipperd geheel, er is door dubbel werk veel verspilling van tijd en geld, voor potentiële bezoekers is er niet altijd een duidelijke lijn in te trekken en de festivals concurreren onderling met elkaar, in plaats van samen één geheel te vormen.

Het evenement verdient sowieso de nodige scepsis, want een paar maanden voor de verkiezingen voelt het vooral als een grote campagne voor Jan Jambon, die Vlaams minister van Digitalisering is. Niet dat hij de voorbije jaren veel te zien was in die rol, of een rol van betekenis speelde voor de sector die vorig jaar door enorm zwaar weer ging. De Belgische scaleups haalden plots de helft minder kapitaal op dan het jaar voordien, qua aantal kapitaalrondes zitten we zelfs op het niveau van tien jaar geleden, en door het wegvallen van het auteursrecht voor IT’ers besloten verschillende techbedrijven om helemaal niemand meer aan te werven in Vlaanderen. Waar was Jan Jambon toen?

Verschil met vroeger

Sinds de originele FTI eind jaren 90 stopte, zijn er verschillende technologiefestivals ontstaan. Denk maar aan and& in Leuven, SuperNova in Antwerpen, het Nerdland Festival in Wachtebeke, Media & Culture Fast Forward in Brussel… Het is een publiek geheim dat Gent ook al jaren droomt over een gelijkaardig evenement, want de stad is immers de thuishaven van scaleups als Deliverect, Lighthouse, Showpad en Teamleader.

Daar waar FTI vroeger één groot evenement in Flanders Expo was, kiest men nu voor een andere aanpak: het festival bouwt deels verder op bestaande festivals als and& en SuperNova. Het is een logische piste — ik had hem ook getweet van zodra het nieuws over de heropleving van FTI bekend was — omdat het in een kleine regio als Vlaanderen nu eenmaal slimmer is om één initiatief te hebben dan een versnipperd aanbod. Tot zover de theorie.

United we stand, divided we fall

De 13 miljoen euro belastinggeld werd netjes over verschillende potjes verdeeld: iedere locatie kreeg tussen de 1 à 2 miljoen euro, Antwerpen kreeg daarnaast nog 2 miljoen extra voor de organisatie van het slotfestival. In de cijfers — die Jan Jambon in het Vlaams Parlement presenteerde op vraag van Thijs Verbeurgt (Vooruit) — ontbreekt specifieke steun aan het deelfestival in Brussel.

Een groot deel van het budget wordt gebruikt om een aantal zaken centraal te organiseren. Denk bijvoorbeeld aan het maken van de website fti.vlaanderen, waarop een overzicht van alle festivals staat. Of de website fti.events, waarop ook een overzicht van alle festivals staat.

Twee websites? Inderdaad. Het voelt alsof iemand vergeten is dat er al een website bestond, en vervolgens gewoon een nieuwe werd gemaakt. Net zoals men lijkt te zijn vergeten dat ze een Instagram-account hebben, waar ze op beide sites naar verwijzen. De laatste post dateert… van 20 juni. De foto’s die erop staan zijn zwaar gepixeld en hebben geen captions.

Ook de podcast — die volgens het budget 42.157,15 euro kostte — lijkt na zes afleveringen gestopt op 18 januari. Iedere aflevering was een straightforward gesprek met extreem voor de hand liggende gasten — denk maar aan Peter Hinssen, Louis Jonckheere en Marion Debruyne — waar voor de rest weinig aan gemonteerd is. Waar ging dat budget naartoe?

Dat men geen moeite lijkt te doen om de communicatie centraal aan te sturen — op fti.events werkt de kalender met de events niet eens meer — komt doordat ieder deelfestival een eigen website liet maken. Zo is er ftihasselt.be, fti.gent, ftibrussel.be, ftikortrijk.be, ftisupernova.eu, fti-and.be… Het zijn stuk voor stuk sites met een eigen structuur, eigen design, eigen accounts op sociale media en soms zelfs een eigen ticketingsysteem.

Wie wat waar wanneer?

Dat iedereen een eigen communicatiestrategie hanteert, maakt het voor bezoekers nog onduidelijker. Misschien wel het meest jammere, is dat er op de websites van het ene festival nérgens wordt doorverwezen naar de andere festivals. Iemand uit Gent moet zo zelf ontdekken dat Tim Hofman naar Leuven komt, dat Amber Broos in Kortrijk zal dj’en in de ‘club van de toekomst’ en dat Nerdland workshops organiseert in Antwerpen.

Wat het nog ingewikkelder maakt, is dat sommige festivals hun oude naam nog hanteren. Zeg dus niet FTI Antwerpen, maar FTI SuperNova. Of gewoon SuperNova, want gaandeweg is de FTI weggevallen. Het eerste persbericht had nog ‘Dit zijn de eerste namen voor FTI SuperNova!’ als titel, maar nu heeft men het gewoon over SuperNova. Het gevolg is dat vrijwel elke krant die naam begint over te nemen en het voor bezoekers al helemaal onduidelijk wordt.

Obama op een Vlaams technologiefestival? Inderdaad. SuperNova — toen effectief zonder de FTI — probeerde de voormalige president in 2018 al eens eerder naar Antwerpen te halen. Toen Trump net president was geworden deed Obama denken aan een hoopvolle periode, maar zes jaar later staan we er hopelijk al nuchterder in. Als president heeft hij technologie vooral misbruikt om onschuldige burgers af te luisteren, gaf hij contracten aan bedrijven als Palantir om in het Midden-Oosten aan de slag te gaan, voerde hij tien keer meer drone strikes uit dan zijn voorganger en spendeerde hij honderden miljoenen aan technologie voor Israël. Zou het daarover gaan, in zijn speech die meer dan een half miljoen kost?

What’s next?

Een ticket voor die lezing kost 650 euro — en voor sommigen zal dat het uiteraard waard zijn. Bij de laatste FTI in 1999 was dat 300 frank. Omgerekend naar euro, en met de inflatie indachtig, zou dat nu 13,91 euro zijn. Vandaag kosten tickets voor de dagprogramma’s al snel 100 euro. Wie in Antwerpen naar FTI SuperNova wil, legt 275 euro neer, een ticket voor The Summit op FTI Gent kost 249 euro. Een bezoek aan het Slotfestival in Antwerpen, dat nog het meest op de ‘klassieke’ FTI lijkt, is gelukkig zeer toegankelijk en kost maar 15 euro. Ook in Gent zijn er met The Talks en de Expo betaalbare events voor het bredere publiek.

‘Op de honderdduizenden mensen die FTI in de jaren 80 trok, moeten we niet rekenen’, schreef De Tijd in een kritisch artikel over het festival, en dat lijkt ook mijn aanvoelen. Door een gebrek aan centrale aansturing is er van de gezamenlijke aanpak niets meer over, wordt veel dubbel werk geleverd, is de communicatie naar potentiële bezoekers toe zeer verwarrend en voel je de concurrentie tussen ieder deelfestival. En dat is zeer zonde, want als er meer dan 10 miljoen euro belastinggeld wordt gepompt in een initiatief ter promotie van een belangrijke sector die door moeilijke tijden gaat, dan hoop je dat daar slim mee wordt omgesprongen.

Of, zoals De Tijd besluit: ‘De bedoeling is nobel, maar de vraag blijft in hoeverre het FTI-project verbonden is aan de figuur van Jambon. Zal een volgende Vlaamse regering het project nog even sterk dragen, zeker als die door een andere minister-president wordt geleid?’