De 15 podcasts van 2024 tot nu toe

In de eerste maanden van dit jaar verschenen heel wat nieuwe podcasts. Ik beluisterde een eerste selectie van 15 reeksen en ging op zoek naar welke wel of geen aanraders zijn.

Suikernonkels (⭐⭐⭐⭐)

Hoe kunnen we van 1 euro miljonair worden? Dat is de insteek van Jeroen De Vroede en Ward Nechelput, die voor HLN de reeks Suikernonkels maken. Iedere aflevering spreken ze met een Vlaamse ondernemer die “het gemaakt heeft” en pitchen ze hem of haar een idee waarmee ze rijk hopen te worden. Zo spreken ze in een aflevering met friturist Glenn, en vertellen ze hem dat ze dromen van een kroket met warme saus in. Glenn vertelt het duo waar ze op moet letten, hoeveel marge hij als uitbater overhoudt bij het bakken van een snack en hoe je er miljonair mee kan worden. De ideeën die Jeroen en Ward hebben zijn legit goed, en ik ben vooral benieuwd hoe ze er effectief startups van willen maken. Daarnaast leer je in hun interviews ook telkens wat over verschillende sectoren, en zet de podcast aan om zelf op originele ideeën te komen.

Who replaced Avril Lavigne? (⭐)

Een van de leukste complottheorieën ooit is dat Avril Lavigne — de zangeres van de hit Sk8ter Boi — overleden zou zijn en jaren geleden vervangen werd door een dubbelganger die Melissa Vandella heet. Op zich een cool idee om een podcast aan op te hangen, maar bij de BBC heeft men bewezen dat alles staat of valt met de uitvoering. Komiek Joanne McNally presenteert de reeks die noch grappig, noch relevant is. Dat komt vooral doordat de podcast niet goed weet wat ze wil zijn: ze pretendeert een soort onderzoek, maar komt inhoudelijk niet verder dan nagaan hoe moeilijk het is om een dubbelganger van iemand te vinden, of aan een plastisch chirurg vragen wat er aan Avril Lavigne veranderd is. (Want, spoiler alert, die is echt nog steeds dezelfde vrouw als twintig jaar geleden)

De 9 levens van Yassine (⭐⭐⭐⭐)

‘Stel dat je, net als een kat, 9 levens had. Zou je dan 9 keer hetzelfde leven leiden? Of doe je alles 9 keer opnieuw?’ Het is de insteek van deze podcast, gemaakt door acteur Yassine Ouaich, die je onder andere kan kennen van Grond en De Twaalf. De reeks draait over opgroeien tussen twee culturen, en brengt iedere aflevering een interview met een Belg met Marokkaanse achtergrond. Onder Aya Sabi en Adil El Arbi duiken op, maar ook een ex-gedetineerde. Je voelt dat de podcast met liefde gemaakt is, en de gesprekken die Yassine met imam Khalid Benhaddou en kunstenaar Jaouad Alloul had zijn enkele van de mooiste interviews die ik de afgelopen maanden hoorde.

Zij is van mij (⭐⭐⭐⭐)

Iedere acht tot tien dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord door haar partner of ex-partner. Het zijn hallucinante cijfers, die voor De Telegraaf de aanleiding vormden voor deze podcast over stalking, partnergeweld en femicide. Bij momenten zijn het zeer heftige verhalen, waarbij je ook bijleert over hoe moeilijk de politie het heeft om bedreigingen correct in te schatten. Een absolute aanrader voor beleidsmakers.

Japke-d. denkt mee (-)

De Nederlandse columniste Japke-d. Bouma is, volgens de inleiding van deze podcast door NRC, de ‘koningin van de kantoorjungle’. Iedere dinsdag geeft ze in haar podcast advies over het dagelijks leven, door stil te staan bij onderwerpen als de groepsapp, ‘complimenten geven na #metoo’ of verbouwingen. Daarbij passeert het ene na het andere afgezaagde cliché de revue. Nee, foto’s van mannen die poseren met een vis horen niet op een datingapp. Ja, we weten dat je op een borrel niet de hele avond bij dezelfde persoon moet blijven staan. Iedere aflevering voelt als een rant van een tante die net iets te veel glazen wijn heeft weggetikt. Wie zit hierop te wachten? Heeft iemand hier werkelijk redactiewerk voor gedaan? Kan iemand aan de NRC uitleggen dat je toch net iets meer moet te vertellen hebben voor je er een podcast van maakt? Aan het eind van een aflevering over Gen Z slaagt Japke-d. erin om zodanig weinig blijk van zelfinzicht te hebben dat het hilarisch wordt, wanneer ze dit over die jongeren zegt: ‘Ze moeten zichzelf minder, en hun werk net meer serieus nemen.’

Te slecht om één ster aan te geven, iedere aflevering was cringe.

Ons Klimaat (⭐⭐)

Ook de VRT pakt uit met een podcast die in se relevant kan zijn, maar die volledig ‘op zijn gat valt’ in de uitwerking. Ons Klimaat is een reeks die focust op wat er in Vlaanderen wordt gedaan om klimaatverandering te bestrijden. In iedere aflevering wordt zo hard gespeeld met podcastgimmicks om de gesprekken in elkaar over te laten vloeien, dat het bijna aanvoelt als het eindwerk van een student uit het postgraduaat podcasting. Néé, het komt niet oprecht over als je “belt naar een redacteur” voor een debrief na een interview en néé, het “spontane gesprek” met Xavier Taveirne over de vleesvervanger die hij eet voelt geforceerd.

Rare jongens, de podcast (⭐⭐⭐⭐⭐)

De Universiteit van Nederland pakt al jaren uit met video’s waarin slimme mensen op een toegankelijke manier over hun vakgebied komen vertellen. In hun nieuwe podcastreeks — die voor mij nu al een absolute blijver is — mag historicus Olivier Hekster van de Radboud Universiteit iedere aflevering focussen op zijn kennis over de Romeinen. Meer bepaald: hoe de Romeinen omgingen met thema’s die zeer hedendaags aanvoelen. Feminisme, klimaatverandering of boerenprotesten, bijvoorbeeld. Rare jongens is een zeer fijne podcast waar je op sneltempo iets uit opsteekt, zonder dat het ooit te serieus overkomt. Iedere aflevering mag een luisteraar ook een vraag insturen — zo mocht Olivier onlangs uitleggen of Romeinen al dan niet memes hadden. Voor de fans van podcasts zoals No Such Thing!

Het Apparaat (⭐⭐)

In 2020 maakte Frans Pollux met De Laatste Dans een zwaar onderschatte podcast over een man die plots verdween. Na het succes van die reeks volgde Het Apparaat, over een ander bijzonder verhaal dat Frans op het spoor kwam: iemand beweerde dat hij een perpetuum mobile had gemaakt. Doordat je als luisteraar al vanaf de eerste seconde weet dat zoiets onmogelijk is, wordt het voor Frans zeer moeilijk om er alsnog een spannende podcast van te maken. Hoewel hij het ook (te) hard probeert, slaagt hij daar niet in. Zoals Jay-Z ooit zong: on to the next one!

De Oostflank (⭐⭐⭐⭐)

In juni zijn het Europese verkiezingen, en na de Russische inval in Oekraïne zijn die relevanter dan ooit. In De Oostflank trekken de buitenlandcorrespondenten van BNR naar de buitengrenzen van Europa om te kijken hoe men onder andere in Finland en Moldavië omgaat met die dreiging uit het Oosten. De reeks is een tikkeltje serieus, maar ik heb er veel uit geleerd.

Over Mijn Lijk (⭐⭐⭐)

Al bijna 20 jaar volgt het Nederlandse tv-programma Over Mijn Lijk, dat tegenwoordig door Tim Hofman gepresenteerd wordt, ongeneeslijk zieke jongeren. In deze podcast praat Tim met (familieleden van) gasten uit eedere seizoenen. Het zijn mooie en soms harde gesprekken waarin onder andere wordt stilgestaan bij kinderen hebben wanneer je weet dat je doodgaat, het verlies van een partner of dat van een kind. De audio is helaas niet altijd top en de jingle voelt wat goedkoop aan, wat jammer is voor een reeks over zo’n belangrijk onderwerp.

Opgezwolle Eigen Wereld: De Rest Is Geschiedenis (⭐⭐⭐)

Toen de Nederlandse rapformatie Opgezwolle begin jaren 2000 hits als HoedenPlank en Eigen Wereld scoorde, ging er een schokgolf door de Lage Landen. Hiphop in het Nederlands? Om vervolgens te stoppen op een hoogtepunt? Wat! Het succes van Opgezwolle legde de basis voor een hele scene, waar onder andere De Jeugd van Tegenwoordig en Typhoon mee op konden surfen. In deze reeks praat Kees De Koning — de voormalige platenbaas achter TopNotch — met de heren van Opgezwolle. De podcast is zeer straighforward en pretendeert nooit meer te zijn dan wat het is. Daardoor is het een interessant tijdsdocument voor de fans, maar is ze voor anderen minder relevant.

Mina & Mevrouw (⭐⭐⭐⭐)

Na het succes van De plantage van onze voorouders duikt Maartje Duin opnieuw haar familiegeschiedenis in voor een nieuwe podcast. Doordat Maartje uit een vooraanstaande familie komt (beluister zeker haar vorige podcast!) had haar oma decennialang een inwonende dienstbode. In Mina & Mevrouw staat Maartje stil bij de machtsverhouding tussen haar grootmoeder — die gravin was — en meid Mina. Zo vertelt ze niet alleen het verhaal van Mina, maar dat van de voor vrouwen revolutionaire twintigste eeuw. Hoewel de gesprekken bij momenten zeer wrang aanvoelen — en Maartje duidelijk worstelt met haar eigen positie in dit verhaal — is de podcast erin geslaagd om De plantage van onze voorouders te evenaren.

De erfenis van Engel (⭐⭐⭐)

Wie Marc Van Ranst op Twitter volgt, weet ongetwijfeld wie Willem Engel is. De Nederlandse dansleraar ontpopte zich in de coronacrisis tot hét boegbeeld van de antivaxxers die de overheid maar al te graag op de korrel neemt. Dat is niet toevallig: ook zijn vader was zo. ‘Krottenkoning’ Cees Engel, over wie deze podcast gaat, was de uitbater van de beruchte camping Fort Oranje. BN en AD vertellen in De Erfenis van Engel over die wereld vol erbarmelijke woonomstandigheden, criminaliteit en gedwongen sekswerk. Jammer dat de voice-over niet zo spannend is, wat het niveau van de reeks wat ondergraaft.

Black Box (⭐⭐⭐⭐)

Een podcast over AI? Nog één? Ik begon met een frisse tegenzin aan deze reeks van The Guardian, maar moest mijn vooroordelen al snel aan de kant schuiven. Black Box slaagt erin origineel te zijn, en verhalen te brengen over problematische applicaties als ClothOff en Replika. Er zit onderzoeksjournalistiek in, gebracht op een goed tempo, zonder dat het al te technisch wordt. Aanrader!

Het Escortbedrog (⭐⭐⭐⭐)

Wie Margretha van de Laar jaren geleden op de Nederlandse televisie zag passeren, zou haar kunnen kennen als zangeres of de fitnessgoeroe van menig BN’er. Toch wisten weinig mensen op dat moment hoe ze écht aan haar geld kwam: ze was de eigenaar van het grootste en meest beruchte escortbureau van Nederland. In deze podcast duiken de onderzoeksjournalisten van Pointer in het doen en laten van Margaretha — en duiken ze onder andere op in het Belgische Retie.